Nám da là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là đối với phái đẹp, thường xuất hiện dưới dạng các đốm sậm màu trên mặt và ảnh hưởng đến sự tự tin cũng như vẻ đẹp tự nhiên. Nám không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn phản ánh tình trạng sức khỏe của da, đòi hỏi sự chăm sóc và điều trị kịp thời. Trong ngành làm đẹp hiện đại, việc nắm bắt và áp dụng các phương pháp điều trị nám hiệu quả là rất quan trọng để duy trì làn da tươi trẻ và khỏe mạnh. Vì vậy, hãy cùng khám phá những cách phòng ngừa nám hiệu quả trong bài viết dưới đây.
Nám da là gì?
Nám da là một tình trạng da liễu thường gặp, biểu hiện qua các mảng hoặc đốm màu nâu hoặc xám xuất hiện trên bề mặt da, gặp nhiều ở phụ nữ từ 20-50 tuổi. do sự gia tăng sản xuất melanin, sắc tố quyết định màu da, do các yếu tố như tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thay đổi hormone, mang thai, hoặc sử dụng một số loại thuốc. Nám thường xuất hiện trên mặt, đặc biệt là vùng trán, hai bên má, dọc sống mũi, và cằm. Một số trường hợp khác có thể xảy ra ở những vùng da trên cơ thể như cổ, cánh tay và mu bàn tay.
Nguyên nhân gây nám da phổ biến
Nám da thường được gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
1 Nguyên nhân nội sinh:
- Di truyền: Nám da cũng có thể do yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc nám, khả năng cao là bạn cũng có thể gặp phải tình trạng này.
- Thay đổi hormone: Sự thay đổi hormone, đặc biệt là estrogen và progesterone, có thể làm tăng nguy cơ nám da. Tình trạng này thường xảy ra trong thai kỳ (gọi là “chloasma” hay “mặt nạ thai kỳ”), khi sử dụng thuốc tránh thai, hoặc trong giai đoạn mãn kinh.
- Căng thẳng: Căng thẳng kéo dài gây ra cortisol tăng cao, Pregnenolone giảm dẫn đến mất cân bằng Estrogen, Testosterone. Khi nồng độ Estrogen tăng cao hoặc suy giảm sẽ kích thích tăng sinh Melanin hình thành nám da, tàn nhang.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc tránh thai hoặc thuốc chống động kinh, có thể gây ra nám da như một tác dụng phụ.
2 nguyên nhân ngoại sinh:
- Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tia UV từ ánh nắng mặt trời kích thích sự sản xuất melanin để bảo vệ da, dẫn đến hình thành các mảng nám. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.
- Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: Mỹ phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc không rõ nguồn gốc có thể gây kích ứng và làm tăng nguy cơ nám.
- Chế độ ăn uống không cân đối: chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng và thường xuyên sử dụng các chất kích thích như: cà phê, đồ uống có gas, rượu bia, đồ ăn nhanh, hút thuốc lá… cũng có thể góp phần làm da dễ bị nám.
Triệu chứng dấu hiệu của nám da?
Nhiều người chỉ dựa vào biểu hiện đốm nâu xuất hiện trên da để nhận biết. Tuy nhiên để xác định chính xác mỗi loại nám da cần căn cứ vào hình dạng, vị trí xuất hiện và mức độ,… Vậy, triệu chứng cụ thể của nám da là gì?
Nám da là mảng da tối màu xuất hiện các mảng hoặc đốm da màu nâu, nâu đậm hoặc xám trên mặt. Màu sắc của các mảng này có thể thay đổi từ nhạt đến đậm hơn so với vùng da bình thường. Nám thường xuất hiện bất kỳ ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, như: Má, trán, mũi, cằm, vùng trên môi, đôikhi ở cổ và cánh tay
Các mảng nám thường xuất hiện một cách đối xứng trên cả hai bên của khuôn mặt, ví dụ như hai má hoặc hai bên trán.Không đau, không ngứa: Nám da thường không gây ra bất kỳ cảm giác đau đớn, ngứa ngáy hay khó chịu nào.Tăng sắc tố theo thời gian: Các mảng nám có thể trở nên đậm màu hơn khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời và có thể nhạt hơn khi không tiếp xúc.
Với nám da do nội tiết, còn gọi là nám nội tiết, thường liên quan đến sự thay đổi hormone trong cơ thể. Dấu hiệu đặc trưng của nám da do nội tiết là xuất hiện các mảng da màu nâu, nâu xám, hoặc đôi khi hơi xanh. Các mảng này thường có kích thước không đồng đều và hình dạng khác nhau. Thường xuất hiện chủ yếu ở hai bên gò má. Ngoài ra còn có thế xuất hiện thêm một số dấu hiệu khác như: mụn, rối loạn kinh nguyệt,…
Tàn nhang, đồi mồi cũng là biểu hiện của tăng sắc tố xuất hiện trên da. Do đó cần phải thăm, khám da để có phác đồ điều trị phù hợp.
Phân loại nám da
Nám được chia ra nhiều loại, tùy vào vị trí của các tế bào sắc tố melanin trong các lớp của da được chia thành các loại sau:
-
Nám mảng (Epidermal Melasma):
- Đặc điểm: Loại nám này ảnh hưởng đến lớp thượng bì (lớp ngoài cùng của da) và thường có màu nâu nhạt hoặc nâu đậm.
- Vị trí melanin: Melanin tích tụ trong lớp biểu bì.
- Phản ứng với điều trị: Nám bề mặt thường dễ điều trị hơn và phản ứng tốt với các phương pháp điều trị như kem làm sáng da, lột da hóa học, và laser.
2. Nám da sâu (Dermal Melasma):
- Đặc điểm: Loại nám này ảnh hưởng đến lớp hạ bì (lớp sâu hơn của da) và thường có màu xanh hoặc xám.
- Vị trí melanin: Melanin tích tụ sâu trong lớp hạ bì.
- Phản ứng với điều trị: Nám sâu khó điều trị hơn do melanin nằm sâu trong da, thường đòi hỏi các phương pháp điều trị chuyên sâu hơn như laser đặc biệt hoặc điều trị bằng ánh sáng.
3. Nám hỗn hợp (Mixed Melasma):
- Đặc điểm: Loại nám này là sự kết hợp của cả nám bề mặt và nám sâu, với các mảng da có màu sắc từ nâu nhạt đến xám.
- Vị trí melanin: Melanin tồn tại ở cả lớp thượng bì và hạ bì.
- Phản ứng với điều trị: Điều trị nám hỗn hợp cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để đạt hiệu quả, bao gồm kem bôi ngoài da, lột da hóa học, và các liệu pháp laser.
Nám da có hại không?
Nám da, về cơ bản, là một tình trạng lành tính và không gây hại về mặt y tế. Tuy nhiên, tình trạng này gây nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, nhất là với phụ nữ. Nám da khiến nhiều người mất tự tin, ảnh hưởng đến tâm lý, ngại giao tiếp, da lão hóa nhanh,….
7 Cách phòng ngừa nám da
- Sử dụng kem chống nắng hàng ngày
- Chọn kem chống nắng phổ rộng: Sử dụng kem chống nắng phổ rộng với SPF ít nhất là 30 để bảo vệ da khỏi cả tia UVA và UVB.
- Thoa đúng cách: Thoa kem chống nắng ít nhất 15-30 phút trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi 2 giờ, đặc biệt là khi hoạt động ngoài trời, bơi lội, hoặc đổ mồ hôi.
- Sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp
- Chọn sản phẩm nhẹ nhàng: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da nhẹ nhàng, không gây kích ứng, và phù hợp với loại da của bạn.
- Tránh các sản phẩm chứa hóa chất mạnh: Các sản phẩm chứa hóa chất mạnh như cồn, hương liệu, hoặc các chất tẩy trắng không an toàn có thể làm da nhạy cảm hơn với ánh nắng và dễ bị nám.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
- Hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm: Ánh nắng mặt trời mạnh nhất từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Hạn chế ra ngoài trong khung giờ này để giảm thiểu tác động của tia UV.
- Sử dụng đồ bảo hộ: Đội mũ rộng vành, đeo kính râm, và mặc quần áo dài tay để bảo vệ da khỏi tia UV.
- Điều chỉnh hormone khi cần thiết
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu bạn đang sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone và nhận thấy sự phát triển của nám, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xem xét các lựa chọn khác hoặc điều chỉnh liều lượng.
- Dinh dưỡng và lối sống
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C, vitamin E, và chất chống oxy hóa giúp bảo vệ da khỏi tác động của môi trường và tia UV.
- Uống đủ nước: Duy trì độ ẩm cho da bằng cách uống đủ nước hàng ngày.
- Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm rối loạn hormone, do đó quản lý căng thẳng qua các hoạt động như yoga, thiền hoặc thể dục là cần thiết.
- Kiểm tra da thường xuyên
- Theo dõi các thay đổi trên da: Theo dõi và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường trên da để có biện pháp xử lý kịp thời.
- Thăm khám da : Định kỳ thăm khám da để kiểm tra tình trạng da và nhận được lời khuyên chăm sóc da phù hợp.
- Sử dụng sản phẩm điều trị nám nếu cần
- Duy trì sản phẩm điều trị nám giúp ức chế sự hình thành sắc tố melanin trong tế bào da, từ đó giảm tình trạng da sạm, nám, tàn nhang hay các đốm nâu.
Việc phòng ngừa nám da đòi hỏi sự kiên trì và chăm sóc thường xuyên. Bằng cách thực hiện các biện pháp trên, bạn có thể giảm nguy cơ phát triển nám da và duy trì làn da khỏe mạnh.
Nếu bạn quan tâm đến việc điều trị và phòng ngừa nám da hiệu quả, hãy liên hệ với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của Cộng Đồng Làm Đẹp qua kênh Facebook chính thức: Cộng Đồng Làm Đẹp Chuẩn Y Khoa để nhận được tư vấn và hỗ trợ chuyên sâu.
>>> Xem thêm: Nám nội tiết là gì? Bật mí 3 phương pháp điều trị nám nội tiết hiệu quả