Giới thiệu sơ lược về Bạch chỉ. Bạch chỉ là một loại thảo dược lâu năm, có vị cay, hơi ngọt, tính ấm, ít độc. Dược liệu này từ lâu đã được xuất hiện trong bài thuốc Đông y có tác dụng hạ sốt, giảm đau, tiêu viêm,…. Dưới đây sẽ nói rõ các đặc điểm và lợi ích của bạch chỉ đối với sức khỏe, cùng tìm hiểu nhé.
1 Bạch chỉ là gì?
Giới thiệu sơ lược về Bạch chỉ
Bạch chỉ có tên khoa học là Radix Angelicae dahurica thuộc họ Hoa tán (Apiaceaea). Ngoài ra, người ta còn hay gọi bạch chỉ với các tên khác như: hương bạch chỉ, phong hương, hàng bạch chỉ, an bạch chỉ, bách chiểu, đỗ nhược,….
Đây là loại cây thuộc thảo, thân rỗng, sống lâu năm, chiều cao khoảng 1 – 1,5m. Mặt ngoài thân màu tím hồng hay màu xanh lục ánh sắc tía, không phân nhánh, đường kính tầm 2 – 3cm, Phần thân dưới nhẵn nhụi, phần trên gần cụm hoa có lông tơ ngắn.
Lá to, phát triển thành bẹ rộng, cuống dài khoảng 4 – 20cm,ôm lấy thân. Phiến lá hình lông chim màu xanh, xẻ 2 – 3 lần. Hai bên mép lá hình răng cưa, đường gân phía mặt trên được bao phủ một lớp lông tơ mềm, còn 2 mặt lá thì không có lông. Thùy hình trứng dài 2 – 6cm, rộng 1 – 3cm.
Hoa màu trắng có 5 cánh cong lên ở đầu, cụm hoa tán kép mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá, cuống chung dài 4 – 8cm, cuống tán dài 1cm. Quả bế đôi, hình bầu dục hơi dẹt, chiều dài khoảng 6mm. Thân, lá và rễ của cây có chứa tinh dầu thơm. Cây ra hoa kết quả vào tháng 5 – 7, ra quả tầm tháng 8-9 hằng năm.
Bạch chỉ phân bố chủ yếu ở vùng bắc ôn đới ấm, ưa sáng và ẩm. Nên khi trồng ở Việt Nam thường phải bố trí thời vụ gieo trồng vào lúc nhiệt độ chưa cao, thường là vào Đông-Xuân. Cây được di thực và trồng tập trung ở các tỉnh Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hưng Yên,…
Bộ phận dùng của Bạch chỉ
Bộ phận dùng để làm thuốc của bạch chỉ là rễ củ. Rễ hình chùy, có hình dạng thẳng hoặc cong, dài 10cm đến 20cm, đường kính phần to nhất là 3cm. Mặt ngoài rễ củ có màu vàng nhạt, có nhiều vết nhăn dọc và nhiều lỗ vỏ lồi lên thành những vết sần ngang. Mặt cắt ngang của rễ có màu trắng hay trắng ngà, thể chất cứng, có nhiều bột. Mùi thơm hắc, vị cay hơi đắng.
Khi dùng làm thuốc rễ sẽ được thu hoạch khi trời khô ráo, lúc đào tránh xây sát vỏ hoặc làm gãy. Sau khi rửa sạch để ráo nước, cho vào lò xông 1 ngày đêm rồi đem phơi hoặc sấy. Khi khô, xông thêm 1 lần nữa. Dược liệu sau khi chế biến là những phiến dày hơi tròn, mặt ngoài màu nâu xám hoặc vàng.
Thành phần hóa học của Bạch chỉ
Thành phần hóa học chính của rễ củ bạch chỉ là các dẫn chất coumarin. Ngoài scopoletin là một coumarin đơn giản, tất cả các chất còn lại trong bạch chỉ đều thuộc nhóm 6,7-furanocoumarin. Đó là bergapten, imperatorin, isoimperatorin, oxypeucedanin, neobyak angelicol, xanthotoxin, byak-angelicin…..Ngoài ra trong rễ củ còn có tinh dầu, B-sitosterol, acid béo, các dẫn chất polyacetylen,…..
Trên cộng đồng làm đẹp đây là một số thông tin hữu ích về cây Bạch chỉ. Mong rằng mọi người có thêm thông tin để giúp ích cho sức khỏe. Hãy tham khảo bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi sử dụng để có kết quả tốt.