Cà gai leo được chia thành hai loại đó là cà gai leo hoa trắng và cà gai leo hoa tím. Trong đó, cà gai leo hoa trắng được sử dụng làm thuốc, còn loại hoa tím thì được người dân trồng để làm hàng rào. Bộ phận thường được sử dụng để chữa bệnh nhất là rễ (thích gia căn), dây (thích gia đằng). Ở trong rễ cà gai leo có ancaloit, ngoài ra có nhiều tinh bột, saponozil, flavo nozit.
Trong y học cổ truyền, cà gai leo có tính vị hơi the, tính ấm, có tác dụng giải độc gan, ổn định tế bào gan, tăng cường chức năng của gan. Cà gai leo là một trong số ít những vị thuốc nam có tác dụng tốt cho bệnh nhân mắc viêm gan B.
Rễ cà gai leo được nhân dân dùng làm thuốc chữa phong thấp, đau nhức răng, sâu răng, chảy máu chân răng. Có nơi nhân dân dùng rễ cà gai leo sắc lấy nước uống để giải say rượu. Ngoài ra chữa bệnh lậu, chữa say xe…
Có nhiều ý kiến cho rằng uống cà gai leo hàng ngày rất tốt cho gan, tốt cho sức khoẻ. Tuy nhiên, trên thực tế thì bất kỳ loại thuốc nào kể cả thảo dược đều phải sử dụng đúng liều lượng mới hiệu quả. Việc lạm dụng hoặc dùng liều lượng lớn trong thời gian dài có thể gây ngộ độc. Tuy nhiên, nhiều công trình nghiên cứu về cà gai leo chưa phát hiện ra tác dụng phụ của dược liệu này đối với sức khỏe. Tốt nhất khi sử dụng các loại thuốc mọi người nên tham khảo ý kiến của bác sĩ Đông y để được tư vấn, và điều trị tốt hơn.
Cà gai leo là một thảo dược có tác dụng tốt với bệnh gan.
2. Một số bài thuốc có cà gai leo
Hỗ trợ trong điều trị các bệnh lý về gan: Cà gai leo (thân, rễ, lá) 30g, cây dừa cạn 10g, cây chó đẻ răng cưa (diệp hạ châu) 10g. Tất cả sao vàng, sắc uống hàng ngày một thang.
Chữa tê thấp, đau lưng, nhức mỏi: Cà gai leo 10g, dây gấm 10g, thổ phục linh 10g, kê huyết đằng 10g, lá lốt 10g. Sao vàng, sắc uống ngày 1 thang. Liên tục từ 10 – 30 thang.
Chữa chứng ho gà, suyễn: Cà gai leo 10g, thiên môn 10g, mạch môn 10g. Sắc ngày 1 thang chia 3.
Chữa rắn cắn: Lấy rễ tươi khoảng 20g nhai nhỏ, nuốt nước lấy bã đắp vào vết răn cắn. Trước đây khi y học chưa phát triển nếu người nào đo bị rắn cắn họ sẽ được cho dùng bài thuốc này. Tuy nhiên, ngày nay việc phát triển của y học hiện đại khi bị rắn cắn đã có nhiều cách xử trí hiệu quả hơn so với bài thuốc này, do đó việc sử dụng các loại thuốc nam, thuốc bắc đắp vào vết thương do rắn cắn đã không được khuyến cáo sử dụng.
Hỗ trợ giải rượu: Theo kinh nghiệm, cà gai leo dùng chữa ngộ độc rượu rất tốt. 100g cà gai leo khô sắc với 400ml nước còn 150ml, uống trong ngày, nên uống khi thuốc còn ấm. Hoặc 50g cà gai leo khô hãm với nước sôi, cho người say rượu uống thay nước. Dùng đến khi tỉnh rượu.
Chữa ho do viêm họng: Rễ hoặc thân và lá cà gai leo 15g, lá chanh 30g, sắc uống làm 2 lần trong ngày. Uống khi thuốc còn ấm. Dùng trong 5 – 7 ngày.
Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan (viêm gan B, xơ gan…): 35g rễ hoặc thân lá cà gai leo, sắc với 1 lít nước, còn 300ml chia uống 3 lần trong ngày, giúp hạ men gan, và giải độc gan rất tốt. Để sử dụng bài thuốc này cần phải có bác sĩ đánh giá về thể trạng của bệnh nhân
Chống oxy hóa: Uống nước cà gai leo cũng sẽ giúp ngăn chặn được quá trình oxy hóa, giúp làn da luôn được trắng sáng, khỏe mạnh.
Lưu ý để sử dụng được các bài thuốc này cần có sự hướng dẫn của người có chuyên môn được nhà nước cấp chứng chỉ, vì việc dùng thuốc phải phụ thuốc vào cơ địa bệnh tật của mỗi người không thể nghe truyền miệng hay mách bảo mà tự ý sử dụng gây hậu quả nghiêm trọng.
Mặc dù cà gai leo có nhiều công dụng với sức khỏe, tuy nhiên không phải ai cũng có thể sử dụng sản phẩm này.
3. Những người tuyệt đối không nên dùng cà gai leo
Phụ nữ đang mang thai: Ở trong cà gai leo có chứa những hoạt chất có thể kìm hãm quá trình phát triển của thai nhi. Chính vì vậy, những người đang mang thai thì tuyệt đối không nên dùng cà gai leo để tránh trường hợp anh hưởng đến sự phát triển của bé.
Mắc lý về bệnh thận: Các hoạt chất ở trong cà gai leo có công dụng thải độc gan khá tốt, thế nhưng chính điều này lại vô tình tạo nên áp lực quá tải cho thận. Nếu đang bị các bệnh lý như thận hư hay thận yếu thì việc dùng cà gai leo thường xuyên thì không nên.
Người đang được theo dõi và điều trị đặc biệt của bác sĩ: Những trường hợp bệnh nhân đang được áp dụng phác đồ điều trị đặc biệt, nhất là những người có sức khỏe yếu hoặc bệnh đang ở giai đoạn nặng thì không nên sử dụng cà gai leo. Bởi lẽ, những hoạt chất tồn tại ở trong loại dược liệu này có thể khiến cho các tác dụng của thuốc điều trị bị mất đi, làm ảnh hưởng không tốt đối với quá trình điều trị bệnh theo phác đồ. Tốt nhất phải được sự đồng ý của bác sĩ có chuyên môn thì mới được sử dụng.
Những người đang sự dụng thuốc tây theo đơn của bác sĩ: Ngoài ra, những người đang mắc phải các loại bệnh lý khác cũng không nên dừng uống thuốc tây để sử dụng cà gai leo. Bởi lẽ, loại dược liệu này chỉ có công dụng hỗ trợ và bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Tất nhiên, cà gai leo không có tác dụng điều trị bệnh như các loại thuốc tây được kê đơn.
Những trường hợp mắc bệnh tim mạch: Những người bị mắc phải các căn bệnh mạn tính phổ biến như cao huyết áp hay tim mạch,… cũng không nên sự dụng cà gai leo. Nếu bạn muốn dùng cà gai leo, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ có chuyên môn.
